Entries by วศิน เพิ่มทรัพย์

𝗙𝗼𝘂𝗻𝗱𝗮𝘁𝗶𝗼𝗻 𝗦𝟭 𝗘𝗽𝟭𝟬 (𝘀𝗲𝗮𝘀𝗼𝗻 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗹𝗲)

𝑊𝑎𝑟𝑛𝑖𝑛𝑔 ! 𝑆𝑝𝑜𝑖𝑙𝑒𝑟𝑠 มีการเปิดเผยเนื้อหา ในตอนในตอนที่ 10 ของ Foundation ซึ่งเป็นตอนสุดท้ายจบ season 1 นี้เราได้เห็นการเฉลยและ “ตั้งค่าใหม่” ในหลายๆ เรื่องที่จะเป็นจุดเริ่มต้นของ season 2 ที่จะตามมา ซึ่งผมขอสรุปสั้นๆ แบบตรงประเด็นตามนี้เลยละกัน ย้ำว่าทั้งหมดนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัว ณ ตอนที่เพิ่งดู ep 10 จบ โดยที่ยังไม่ได้อ่านรีวิวหรือฟัง Official podcast เลย (แต่แค่นี้ก็มีประเด็นเล่าได้ยาวเหยียดแล้ว) – สุดท้ายที่ผมสงสัยในบทความก่อนนี้ก็เป็นจริง คือจักรพรรดิที่ถูกโคลน clone มานั้นทุกองค์ (รวมถึงก่อนหน้านี้ด้วย) ความจริงโดนปนเปื้อน DNA ให้เสียหายหรือเกิด variation มาตั้งแต่ต้นฉบับคือคลีออนที่ 1 (Cleon I) แล้ว ดังนั้นทุกรุ่นที่ผ่านมาก็จะได้รับผลกระทบหมด (แต่ก็ยังสงสัยต่อว่าผลลัพธ์ที่ได้แต่ละรุ่นทำไมไม่เหมือนกัน ทำไมเพิ่งมาแสดงความผิดปกติที่เห็นได้ชัด เช่น ตาบอดสี ในรุ่นนี้ หรือเป็นผลจากความไม่แน่นอนที่ควบคุมไม่ได้? แล้วเราจะสรุปได้หรือไม่ว่าความโหดร้ายที่เกิดขึ้น หรือลักษณะที่ต่อต้านการเปลี่ยนแปลงนั้นดูเหมือนจะเป็นผลจากสิ่งแวดล้อม […]

𝗙𝗼𝘂𝗻𝗱𝗮𝘁𝗶𝗼𝗻 𝗦𝟭 𝗘𝗽𝟵 – 𝗗𝗼𝗲𝘀 𝗮 𝗰𝗹𝗼𝗻𝗲 𝗵𝗮𝘃𝗲 𝗮 𝘀𝗼𝘂𝗹?

𝑊𝑎𝑟𝑛𝑖𝑛𝑔 ! 𝑆𝑝𝑜𝑖𝑙𝑒𝑟𝑠 มีการเปิดเผยเนื้อหา ในตอนที่ 9 ของ Foundation ซึ่งเป็นตอนก่อนจบ season นี้ เราได้เห็นการเติมรายละเอียดของแผนการที่จะโค่นอำนาจจักรพรรดิ ด้วยการทำให้ตัวโคลนคือจักรพรรดิหนุ่มน้อย Brother Dawn มีความผิดพลาดทางพันธุกรรมโดยจงใจ เช่น ตาบอดสี ถนัดซ้าย เพื่อให้รู้สึกไม่ปลอดภัยเพราะเกรงจะถูกกำจัด จนต้องหนีออกจากวัง ดูเหมือนหนังจะจงใจเล่นกับประเด็นของตัว clone ว่ามีความเป็นตัวของตัวเองหรือเจตจำนงเสรี (freewill) รวมถึงความสำนึก (conscious) และอาจรวมถึงจินตนาการ (imagination) ด้วย ได้ในขอบเขตเพียงไหน ไม่ใช่แค่เทียบกับมนุษย์ปกติทั่วไป แต่คู่ขนานไปกับคำถามเดียวกันนี้ที่จะถามหุ่นยนต์ที่มีสมองเป็นระบบ AI อย่าง Demerzel ด้วย ซึ่งประเด็นเหล่านี้ไม่เคยปรากฏในฉบับนิยาย Foundation 3 เล่มแรก ซึ่งอาจเป็นเพราะ อาซิมอฟเขียนเรื่องชุดนี้ขึ้นก่อนนิยายชุดหุ่นยนต์ คือตั้งแต่ทศวรรษ ’40 – ’50 ซึ่งเป็นยุคที่เพิ่งเริ่มมีคอมพิวเตอร์ใช้ และยังไม่มีการพูดถึงปัญญาประดิษฐ์หรือ AI ในรายละเอียดมากนัก แต่ประเด็นเหล่านี้เองที่ถูกอ้างอิงถึงมากมายในชุดไตรภาคของสถาบันสถาปนาที่สอง (Second Foundation trilogy) […]

จาก 𝗠𝗲𝘁𝗮𝘃𝗲𝗿𝘀𝗲 ถึง 𝗔𝗕𝗕𝗔𝘁𝗮𝗿𝘀

สัปดาห์ก่อนนี้มีข่าว Facebook เปลี่ยนชื่อบริษัทเป็น Meta เพื่อแแสดงความมุ่งมั่นสู่การเป็นผู้นำในโลก Metaverse แต่อีกข่าวหนึ่งที่มาไล่เรี่ยแทบจะในสัปดาห์เดียวกันก็คือ อัลบั้มเพิ่งออกใหม่ Voyage ของวง ABBA ขายดีติดอันดับต้นๆ ของชาร์ทชนิดที่กวาดไปหลายประเทศทั่วโลก และกำลังจะตามมาด้วยคอนเสิร์ตที่ใช้ร่างอวตารของศิลปิน หรือที่ทางวงเค้าเรียกกันว่า “Abbatars” ร่วมกับวงดนตรีที่แสดงสด ทั้งสองข่าวนี้น่าจะมาแนวคล้ายๆ แต่ตรงข้ามกัน ทางของ Meta คือโลกออนไลน์เสมือนที่ผู้ใช้จะนำเอาตัวตนเสมือนหรือร่างอวตาร (avatar) เข้าไปรับรู้ประสบการณ์เสมือนจริงต่างๆ ส่วนทางของ ABBA นี่คือเอาร่างอวตารของศิลปินออกมาแสดงคอนเสิร์ตให้ชมสดๆ บนเวที สำหรับท่านที่เคยได้ยินชื่อที่เป็นตำนานของ ABBA ถูกแล้วครับ ผมกำลังพูดถึงกลุ่มศิลปินระดับ super (trouper?) group จากสวีเดนที่โด่งดังสุดขีดในยุค ‘70 และไม่ได้ออกอัลบั้มใหม่มานานถึง 40 ปีแล้ว โดยอัลบั้มสุดท้ายก่อนหน้านี้คือ The Visitors ในปี 1981 และหลังจากนั้น ABBA ก็ประกาศแยกวงในปี 1982 (ตามมาด้วยการแต่งงานและเลิกรากันไปทั้ง 2 คู่ในวง นั่นอาจจะเป็นสาเหตุหนึ่งที่การ reunion ไม่ง่ายนัก) […]

𝗙𝗼𝘂𝗻𝗱𝗮𝘁𝗶𝗼𝗻 𝗦𝟭𝗘𝗽𝟴 – 𝗢𝘂𝘁 𝗼𝗳 𝘁𝗵𝗶𝘀 𝗚𝗮𝗹𝗮𝘅𝘆?

𝑊𝑎𝑟𝑛𝑖𝑛𝑔 ! 𝑆𝑝𝑜𝑖𝑙𝑒𝑟𝑠 มีการเปิดเผยเนื้อหา ในตอนที่ 8 ของ Foundation นี้เราจะได้เห็นฮาริอธิบายถึงแผนการก่อตั้งสถาบันสถาปนาแห่งที่สองที่ Helicon (พิภพถิ่นกำเนิดของฮาริ เซลด็อนเอง แทนที่จะเป็นทรานทอร์ตามต้นฉบับเดิม) แต่ก็เป็นแค่การพาดพิงแบบคร่าวๆ จน Gaal Dornick ทนไม่ได้ที่ฮาริไม่ยอมเล่าความจริงทั้งหมดของแผนเสียที เลยชิ่งหนีกลับดาวบ้านเกิดเอง โดยยอมที่จะไปจำศีลต่อใน Cryo-pod อีกร้อยกว่าปีแทน ส่วนทางจักรพรรดิก็ได้แสดงความเด็ดเดี่ยวในการเอาชนะใจบรรดานักบวชในศาสนา โดยยอมเดินแสวงบุญกลางทะเลทรายถึง 170 กม. โดยไม่ใช้ตัวช่วย ไม่ว่าจะเป็นการยอมถอดเกราะพลังส่วนตัว หรือยอมให้หมอทำการแยก nanobots ในกระแสเลือดที่ช่วยดูแลซ่อมแซมร่างกายออกชั่วคราวก่อน หนังแสดงให้เห็นความเป็นมนุษย์ของจักรพรรดิในบางมุม แต่ก็แฝงความโหดในเกมการเมืองที่บังคับให้ Demerzel ไปกำจัด Zephyr Halima ทางหนึ่งเหมือนตัดไฟแต่ต้นลม อีกทางทดสอบความภักดีในโปรแกรมของ Demerzel ด้วยในตัว แต่สิ่งที่ผมคาใจที่สุดคือที่แสดงในรูป แน่นอนว่าหลายตอนที่ผ่านมา เส้นเรื่องของยาน Invictus ยานร้าง 700 ปีที่ติดอาวุธร้ายแรงระดับถล่มดวงดาวได้ แต่ดันเกิดเรื่องลึกลับจนลูกเรือตายหมด และปล่อยให้ยาน jump แบบไม่มีจุดหมายไปเรื่อยๆ ทั่วกาแลกซีราวกับเรือ Flying Dutchman […]

𝐅𝐨𝐮𝐧𝐝𝐚𝐭𝐢𝐨𝐧 𝐒𝟏𝐄𝐩𝟕 – 𝐏𝐬𝐲𝐜𝐡𝐨𝐡𝐢𝐬𝐭𝐨𝐫𝐲 𝐕𝐒 𝐈𝐧𝐭𝐮𝐢𝐭𝐢𝐨𝐧

หลังจากดูตอนที่ 7 ของ Foundation ทาง Apple tv+ แล้ว คงไม่ต้องสงสัยกันอีกว่าแนวทางของซีรี่ส์คือสร้างเรื่องใหม่โดยใช้แค่ “เค้าโครง” เดิมบางส่วนเท่านั้น ดังนั้นแนะนำว่าดูให้สนุกโดยอย่ายึดติดกับหนังสือจะดีกว่า Warning ****** Spoiler Alert! มีการเปิดเผยเนื้อหา จุดสำคัญของตอนนี้น่าจะอยู่ที่ว่า เรื่องราวจะเป็นอย่างไรเมื่อแผนการของเซลด็อนที่วางไว้เกิดผิดแผนแบบเต็มๆ ซึ่งดูเหมือนจะเกิดขึ้นตั้งแต่ต้นเรื่อง ก่อนจะมีการตั้งรกรากที่เทอร์มินัส ก่อนวิกฤติการณ์ครั้งแรกเสียอีก ซึ่งพล็อตน่าจะถูกวางให้คนดูติดตามลุ้นว่าเมื่อเกิดผิดแผนขึ้นมาแบบนี้แล้ว เหตุการณ์จะคลี่คลายไปได้อย่างไร สำหรับการเดินเรื่องฝั่งจักรวรรดิ VS ศาสนจักร และ subplot เรื่อง cloning emperor นั่นก็ยังดำเนินไปเรื่อยๆ โดยมีพล็อตย่อยเรื่อง Foundation VS Anacreon แทรกไปตลอดทาง ซึ่งยาน Invictus ที่พบในเรื่องนั้นดูแล้วนึกถึงตำนานเรือ Flying Dutchman ขึ้นมาตะหงิดๆ และยังรู้สึกว่ายานนี้น่าจะเป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาด้านแสนยานุภาพทางทหารของเทอร์มินัสในอนาคต แต่ก็อดเสียดายพล็อตการขยายอำนาจทางศาสนา และทางการค้า ที่เป็นประเด็นหลักแบบคมๆ ในต้นฉบับเดิมไม่ได้ ท่าทางจะโดนโยกไปลงตรงอื่นแทนซะแล้ว ในตอนนี้เราจะได้เห็นการหยั่งรู้อนาคต ซึ่งเป็นประเด็นที่ไม่เคยพูดถึงหรือเป็นที่ยอมรับกันมาก่อนในเรื่องนี้ ซึ่งจะทำให้เกิดข้อสงสัยตามมาว่า แล้วอะไรจะมีบทบาทสำคัญมากกว่ากันในตอนต่อๆ ไป […]

𝐅𝐨𝐮𝐧𝐝𝐚𝐭𝐢𝐨𝐧 𝐒𝟏𝐄𝐩𝟔 – ปัจเจกชนเปลี่ยนจักรวาล

หลังจากดูตอนที่ 6 ของ Foundation ทาง Apple tv+ จบ หลายๆ คนคงบอกได้ทันทีว่าแนวคิดของทีมเขียนบทคือการตีความใหม่ชนิดที่ไม่ยึดตามต้นฉบับเดิม ซึ่งอาจจะทำร้ายความรู้สึกแฟนหนังสือหลายคน โดยเฉพาะประเด็นที่ว่า “An entire galaxy pivoting around the actions of an individual, you.” แสดงว่ามีโอกาสที่การกระทำของปัจเจกชนสามารถเปลี่ยนชะตากรรมของจักรวาลได้ นั่นเท่ากับบอกว่าแผนการเซลด็อนและวิทยากรด้านอนาคตประวัติศาสตร์ (Psychohistory) ที่ว่าทำนายอนาคตของฝูงชนนับล้านกำลังสามได้ แต่ไม่สามารถทำนายพฤติกรรมของปัจเจกชนได้ เท่ากับว่าไม่สามารถใช้การได้เลย จริงหรือ? แต่เอาเข้าจริงแล้วประเด็นนี้ก็ไม่ใช่เรื่องใหม่ แม้แต่ในสามเล่มแรกที่อาซิมอฟเขียนขึ้นในยุค ’50 ก็ยังมีตัวละครอย่างมโนมัย (The Mule) และอื่นๆ อีกหลายคนที่มีพลังจิต (Mentalic – มโนมยิทธิ) เองบ้าง หรือถูกชักจูงด้วยพลังจิตบ้าง ทำให้มีบทบาทสำคัญต่อการดำเนินตามแผนการพันปีของเซลด็อน แสดงว่าเพียงการคำนวณอย่างเดียวคงไม่สามารถรับมือกับความไม่แน่นอนที่จะเกิดขึ้น และขยายขนาดของผลกระทบมากขึ้นตามเวลาที่ผ่านไป หรือเข้าทำนอง “คนคำนวณไม่สู้ฟ้าลิขิต” จนถึงต้องมีทีมงานสนับสนุนอย่างลับๆ ที่คอยกำกับให้แผนการเดินไปตามทางได้ ช่วงนี้ผมพอมีโอกาสไปอ่านทวนหนังสือเล่ม 4-5 คือ Foundation’s Edge […]

FOUNDATION s1ep5 – เล่ายังไงไม่ให้สปอยล์?

คำถามจั่วหัวของตอนนี้ ใช้ได้ทั้งกับการเขียนบทความตอนนี้เอง ที่ต้องระวังจะไม่ให้สปอยล์คนที่ยังไม่ได้ดูมากเกินไป และยังใช้ไ้ดักับตัวบทหนังเองด้วย ที่จะเล่าเรื่องอย่างไรไม่ให้สปอยล์คนดู ที่มีทั้งคนที่อ่านหนังสือจนปรุมา 10 ตลบแล้ว และคนที่ยังไม่เคยอ่านมาเลย ให้สามารถ enjoy ไปด้วยกันได้ แน่นอนว่าต้องมีทั้งการพลิกบท ใส่รายละเอียดเพิ่มในส่วนที่หนังสือเล่าข้ามๆ ไปมาก ในส่วนของการเผชิญหน้าระหว่าง Foundation (Terminus) กับ Anacreon ที่แถมฉากบู๊มาให้เต็มๆ เรียกคนดูใหม่ได้ระดับหนังแอ็คชั่น แถมคนเขียนบทยังต้องด้นเรื่องเองในส่วนของ conspiracy ที่ซับซ้อนเบื้องหลังมรณกรรมของ Seldon ที่ตัวหนังเปิดให้เรารู้แล้ว (ไม่ต้องสปอยล์ก็คงเดาได้) ว่ามีการวางแผนบางอย่างล่วงหน้า ไม่ว่าจะโดยตัวของ Seldon เองที่จะ improvise ขึ้นมาระหว่างทาง หรือจะมีอยู่ในแผนเดิมแล้วก็ตาม ซึ่งก็คงต้องค่อยๆ เล่าไปช้าๆ พร้อมกับแทรกเรื่องอื่นๆ เช่นภูมิหลังตัวละคร แล้วตัดต่อให้พอดีแต่ละตอน (ความยากน่าจะอยู่ตรงนี้ด้วย) โดยยังไม่เฉลย แต่ลากคนดูให้ตามไปจนจบ Season ถ้าจะให้เดา ผมสงสัยว่าเราอาจได้เห็นการเล่าเรื่องที่อยู่ในเล่มหลังๆ เข้ามาแทรกเพื่อให้เห็นในช่วงเวลาเดียวกันไปเลย อย่างการก่อตั้งสถาบันสถาปนาแห่งที่สอง ที่เป็นความลับอย่างยิ่งยวด ชนิดที่มีเล่าถึงน้อยมากใน 3 เล่มแรก แต่ขยายความไว้มากในเล่มหลังๆ หรือการทดลองซึ่งลับยิ่งกว่านั้นที่ทำกับพิภพ Gaia.. […]

𝗖𝗮𝗽𝘁𝗮𝗶𝗻 𝗞𝗶𝗿𝗸 𝗴𝗼 𝘁𝗼 𝘀𝗽𝗮𝗰𝗲

เพื่อนที่คุ้นเคยกันคงพอรู้ว่าผมเป็นแฟนคลับของภาพยนตร์โทรทัศน์ชุด Star Trek ชนิดที่เคยไปคุยได้เป็นชั่วโมงในรายการ “ช่างคุย” บนช่อง YouTube มาแล้ว – https://youtu.be/x6WcvPJdsYg วันนี้มีข่าวคุณ William Shatner ผู้แสดงเป็นกัปตันเคิร์ก แห่งยานอวกาศ USS Enterprise ใน Star Trek (The Original Series หรือ TOS) ที่นำยานไปที่ต่างๆ ในจักรวาลด้วยความเร็วเหนือแสง หรือ “วาร์ป” (ในหนัง) ได้มีโอกาสเดินทางขึ้นสู่อวกาศ (จริงๆ) เสียที — แม้จะเป็นแค่ขอบอวกาศ ประมาณเส้น Karman Line (อธิบายข้างล่าง) ก็ตาม — โดยเที่ยวบินอวกาศของบริษัท Blue Origin (ของมหาเศรษฐี Jeff Besoz ผู้ก่อตั้ง Amazon) แถมยังกลายเป็นเจ้าของสถิติผู้มีอายุมากที่สุดที่เคยไปอวกาศเสียด้วย ในวัย 90 ปี! ทำลายสถิติของคุณ Wally […]

Foundation S1ep4 – ธรรมดาโลกไม่จำ

[คำเตือน! ว่าจะไม่สปอยล์ แต่ท่าทางจะยาก ใครยังไม่ดูข้ามไปก่อนได้นะ] หลายคนดู Foundation S1ep4 แล้วอาจจะขัดใจว่าทำไมถึงปรับเรื่องให้ตัวละครบางตัว จากเดิมเป็นคนธรรมดาที่โดดเด่นขึ้นมาเพราะความฉลาด มีเล่ห์เหลี่ยม รู้จักฉกฉวยโอกาส กลายเป็นคนที่เด่นขึ้นมาจากการมีสัมผัสพิเศษไปเสียได้ ซึ่งถ้ามองด้วยมุมของบริบทเดิมที่แต่งขึ้นเมื่อหลายสิบปีก่อน ราวยุค ’40-’50 เชื่อว่ายังไม่มีความชัดเจนในเรื่องการแก้ปัญหายากๆ ทางคณิตศาสตร์ด้วยคอมพิวเตอร์ จึงยังเชื่อกันว่า Psychohistory หรือ “อนาคตประวัติศาสตร์” อาจใช้ทำนายอนาคตได้จริงหากมีกลุ่มตัวอย่างขนาดใหญ่มากกก และพลังในการประมวลผลข้อมูลที่ก้าวหน้าพอ แต่ในปัจจุบันเรารู้กันแล้วว่าแม้แต่ในทางทฤษฎี หรือแม้แต่จะใช้คอมพิวเตอร์แบบควอนตัมก็ตาม ยังไม่สามารถหาอัลกอริทึมที่จะมาแก้ปัญหาที่มีความซับซ้อนเพิ่มขึ้นเร็วกว่าขนาดของอินพุตได้ (ฟังดูยากจัง) เล่าง่ายๆ คือ ยิ่งมีประชากรให้คำนวณมากระดับทั้งกาแลกซี่ที่ว่าล้านยกกำลังสองกำลังสาม ความซับซ้อนในการทำนายพฤติกรรมและความไม่แน่นอนของผลที่ได้ก็จะมากขึ้นเร็วกว่าจำนวนคนเสียอีก จนทำให้การคำนวณล่วงหน้าเป็นไปไม่ได้ การวางแผนแบบเดินหมากหลายชั้นระดับพันปีนี่ยิ่งเป็นไปไม่ได้เข้าไปใหญ่ ดังนั้นคำตอบเดียวของการทำตามแผนที่วางไว้ให้ได้ก็คือ ต้องมีคนที่มี “อำนาจพิเศษ” เช่นสามารถหยั่งรู้ล่วงหน้า หรือสามารถโน้มน้าวชักจูงให้ใครๆ ทำตามได้ คอยชักใยหรือกระตุ้นให้เหตุการณ์เดินไปในแบบที่ต้องการ เพื่อประคับประคองให้แผนการที่เดินไปล่วงหน้าลื่นไหลไปต่อได้ ดังที่เราได้เห็น Asimov ปรับแนวเรื่องใหม่มาทางนี้ในหนังสือเล่มที่ 3 และเล่ม 4-5 ที่เขียนหลังๆ ในยุค ’80-’90 ดังนั้นถ้าการตีความใหม่ในบทหนังจะเอาแนวคิดที่ว่าตัวละครหลักหลายๆ ตัว ที่จริงเป็นผู้มีพลังพิเศษนี้ไปใช้ตั้งแต่ต้นเรื่องเลยก็คงไม่แปลก (ถึงแม้จะดูเหมือนไม่ค่อยเคารพต้นฉบับเดิมซักเท่าไหร่ก็ตาม) อาจเพราะไม่เช่นนั้นในมุมมองคนรุ่นใหม่ […]